Cách trồng lan cho người mới chơi khá quan trọng. Chúng quyết định sự thành công của thân, keiki lan và ảnh hưởng tới quá trình sinh trưởng và phát triển của chúng. Với những loại lan rẻ tiền, phổ biến thì không vấn đề gì quá lớn. Tuy nhiên với những loại lan có giá trị cao thì khá quan trọng. Khi trồng lan không đúng kỹ thuật có thể khiến chúng chậm lớn, lâu ra rễ, hoa hoặc lá. Xui xẻo hơn thì có thể bị chết. Vừa khiến mất tiền, ảnh hưởng kinh tế vừa tạo tâm lý không tốt cho người chơi. Bài viết này sẽ hướng dẫn cách trồng lan chuẩn kỹ thuật. Áp dụng cho cả người mới chơi cũng như người đã có kinh nghiệm.
Nên chọn loại lan nào cho người mới chơi?
Người mới nên lựa chọn các giống lan dễ chăm, dễ trồng. Như vậy sẽ tỉ lệ sống cao của lan cao hơn. Tăng thêm sự hứng khởi, động lực cho công cuộc chơi và chăm lan.
- Giá thành rẻ sẽ giúp mua được nhiều giống hơn. Ngoài ra nếu không may bị chết thì cũng không tốn nhiều tiền bạc và không xót của. Ví dụ các loại lan hài, lan Dendro, Hồ Điệp…
- Dễ chăm sóc, dễ sống thì khả năng thành công sẽ cao hơn.
- Thời gian ra hoa nhanh sẽ nhanh chóng tận hưởng được thành quả.
- Phù hợp với khí hậu của khu vực mình sinh sống. Nên tìm hiểu kỹ giống lan định trồng xem chúng có phù hợp với khu vực mình hay không?
Cách trồng lan cho người mới chơi cực đơn giản
Bắt đầu chơi và tiến hành tìm cách ghép lan thì chúng ta nên thử với các giống lan phổ biến, dễ trồng rẻ tiền trước. Sẽ giúp tăng thêm kinh nghiệm và sự tự tin cho người trồng. Từ đó áp dụng trên những loại lan quý hoặc đắt tiền khác.
Trồng lan trên chậu, thân gỗ hay lũa?
Khi bắt đầu trồng lan thì chúng ta nên lựa chọn nơi trồng phù hợp nhất. Chúng phụ thuộc vào từng loại lan cũng như cách chăm sóc, sở thích của chủ nhân. Lựa chọn loại nào cũng phụ thuộc vào kích thước của lan sao cho vừa vặn.
Chậu đất nung
Lựa chọn trồng lan trên chậu đất nung thì nên ưu tiên những thân lan nhỏ, keiki hoặc hạt vừa phải. Kích thước lan cũng chỉ khoảng vài cm cho tới dưới 1m là tốt nhất. Bởi kích thước quá lớn sẽ không phù hợp và khó có khả năng nâng đỡ tốt cho thân lan.
Ngoài chậu đất nung có thể dùng chậu nhựa nhẹ hơn, rẻ hơn và độ bền cao hơn.
Thân gỗ
Cách trồng lan cho người mới chơi với thân cây gỗ cũng nên cẩn thận hơn. Bởi chúng cần kỹ thuật cao hơn và ẩn chứa nhiều mối gây hại hơn là chậu đất nung. Những thân gỗ thường xuyên sử dụng là gỗ thông, gỗ nhãn, gỗ vú sữa…
Gỗ lũa
Tăng thêm vẻ đẹp cho lan nên sử dụng các thân gỗ lũa để trồng lan. Với người mới chơi thì không nên chọn gỗ lũa vì sẽ tốn nhiều thời gian và tiền bạc. Chúng đòi hỏi kỹ thuật cao hơn.
Chọn giá thể để trồng
Có rất nhiều loại giá thể khác nhau để phù hợp với việc trồng lan. Vì thế mà lựa chọn loại giá thể phù hợp với từng loại thân lan và từng giai đoạn khác nhau.
- Giá thể cần chọn loại nhẹ, tơi, xốp có khả năng giữ ẩm tốt.
- Làm sạch khỏi bẩn, tạp chất và ngâm nước vôi trong loãng để xử lý.
- Phơi khô vài ngày để loại bỏ hoàn toàn.
- Chặt nhỏ kích thước 1-3cm tùy từng loại.
Dưới đây là 6 loại giá thể sử dụng nhiều nhất.
- Than củi được sử dụng thường xuyên nhất vừa rẻ tiền vừa tốt. Chúng có khả năng diệt các loại mầm bệnh, nấm mốc khá tốt. Khi phân hủy cũng tạo ra nguồn phân bón tốt cho lan. Sử dụng với các loại lan chịu hạn tốt vì than củi giữ nước không được tốt.
- Vỏ dừa là vật liệu khá dễ kiếm và dễ sử dụng hợp với các dòng lan đa thân. Ưu điểm vẻ đẹp, giá thành rẻ và giữ nước tốt. Nhược điểm là dễ sinh ra nấm mốc và mầm bệnh.
- Dớn chính là những bộ phận rễ và thân của cây dương xỉ. Ưu điểm của chúng là giữ nước tốt và ít khi sinh ra nấm mốc. Nhược điểm độ thông thoáng kém. Dớn bao gồm 2 loại chính là dớn sợi và dớn vụn.
- Gỗ và lũa như bên trên chúng tôi đã đề cập.
- Vỏ thông giữ nước và độ ẩm tốt và là giá thể cho lan sinh trưởng tốt. Cách trồng lan phổ biến thường là trồng với vỏ thông, than củi và dớn.
- Viên đất nung đất đá sét tự nhiên. Ưu điểm giữ nước tốt thoáng khí.
Chọn giống lan như thế nào?
Các trồng lan cho người mới chơi lan thì giống khá quan trọng. Do không có kinh nghiệm trong việc chọn giống, thân lan nên tỉ lệ sống sẽ không cao. Đây là bước quan trọng nhất quyết định lan có lớn và sinh trưởng, ra rễ tốt hay không?
Nên chọn những thân lan, keiki chắc khỏe khoắn và mập mạp. Trên đó có những mầm đã nhú hoặc định hình sẵn. Nên chọn những giống lan dễ trồng và sinh trưởng phát triển tốt như các loại lan Hồ Điệp, Lan Kiều.
Xử lý lan giống
Trước khi tiến hành cách trồng lan đơn giản thì chúng ta cần xử lý chúng. Để làm sao loại bỏ được hết những bộ phận thừa, thối hoặc dễ mang mầm bệnh. Chỉ để lại những bộ phận khỏe mạnh nhất trên thân lan.
- Nếu xin hoặc mua những kei lan có sẵn thì chúng ta nên nhờ người ta xử lý luôn. Như vậy sẽ rút ngắn được thời gian đáng kể.
- Nếu tự xử lý thì tiến hành sát khuẩn và nấm bằng cồn hoặc dao kéo cắt lan chuyên dụng.
- Cắt bỏ những rễ hoặc thân bị thối, hỏng. Chỉ để lại những thân tốt nhất.
- Ngâm thân lan vào dung dịch khử khuẩn cũng như dung dịch kích rễ để tăng thêm hiệu quả từ 15-20 phút.
- Sử dụng chế phẩm Hùng Nguyễn hoặc dung dịch kích rễ Atonik, B1… khác.
- Nếu kỹ càng nên để khô một thời gian vài giờ. Còn không có thể tiến hành trồng và ghép luôn.
Xử lý giá thể
Khi đã qua các bước xử lý dụng cụ, chọn lan giống thì chúng ta tiến hành xử lý giá thể. Yêu cầu là cần phải loại bỏ những mầm bệnh, nấm mốc trên các giá thể này. Bên trong của chúng có thể ẩn chứa nhiều nấm mốc, vi khuẩn, côn trùng gây hại.
- Chậu đất nung thì tiến hành làm sạch đơn giản bằng nước là được.
- Nếu giá thể là thân gỗ hoặc gỗ lũa, than củi cần làm sạch kỹ càng hơn. Tiến hành ngâm chúng vào dung dịch nước vôi nồng độ thấp 5-7% từ 1-7 ngày. Mục đích của việc này là khiến chúng ngậm no nước và loại bỏ các bào tử nấm, côn trùng gây hại. Chúng cũng có thể giảm thiểu đi tính axit hoặc các chất không tốt trong than củi.
Trồng lan vào giá thể
Cách trồng lan cho người mới chơi hiệu quả chính là lựa chọn được từng loại giá thể cho từng loại lan. Và từng loại giá thể lại có cách trồng khác nhau. Vì thế mà những người mới nên tìm hiểu kỹ về giống lan mình định trồng như thế nào. Sau đó lựa chọn giá thể trồng lan tương ứng phù hợp.
Cách trồng lan vào chậu
Có thể sử dụng chậu đất nung hoặc chậu nhựa đều được. Ưu tiên khi trồng lan vào chậu là sự chắc chắn và ổn định của thân lan, keiki.
- Xếp các loại giá thể vào chậu lan nên ưu tiên những giá thể kích thước to xuống trước và nhỏ lên trên. Chúng sẽ tạo nên sự nâng đỡ đáng kể cho toàn bộ giá thể và lan.
- Xếp giá thể vào chậu thấp hơn so với miệng của chậu lan từ 1-3cm là được.
- Trồng gốc lan bên trên lớp giá thể này với chiều cao khoảng 1/5 của chậu. Sau đó phủ thêm những giá thể mềm khác để tăng thêm sự sinh trưởng và phát triển của thân lan. Nhờ chúng giữ ẩm tốt và lượng phân bón dễ tan hơn.
- Đối với những thân lan ki thì cần tìm cách cố định chúng. Sử dụng những sợi dây thít bằng nhựa để tăng thêm hiệu quả. Không nên dùng dây kim loại có thể gây ảnh hưởng tới lan.
- Nếu là lan đơn thân nên trồng gần miệng chậu sẽ tốt hơn. Ngược lại nếu thân lan đơn thân nên trồng giữa chậu để tạo điểm nhấn.
Cách trồng lan vào thân gỗ lũa
Thường là những thân lan đã ra rễ xanh tươi mới bắt đầu tiến hành ghép lan vào gỗ lũa. Đây là cách trồng lan đơn giảnnâng cao được giá trị cho thân lan và thể hiện tay nghề của người chơi. Cách trồng lan cho người mới chơi cần phải thực hiện nhiều lần và nắm rõ kỹ thuật để đảm bảo sự sinh trưởng phát triển.
- Tiến hành khoan móc treo vào gỗ lũa hoặc thân gỗ sao cho thật chắc chắn. Nếu là khúc gỗ cây to thì cần đảm bảo độ cân bằng khi đứng trên mặt đất. Với gỗ lũa có thể chọn cách treo hoặc trang trí phù hợp.
- Khoan những đinh vít nhỏ vào thân gỗ để tạo điểm bám víu cho thân lan. Ngoài ra để tăng thêm sự chắc chắn thì dùng dây thít bằng nhựa để cố định. Ưu tiên các chất liệu tự nhiên để xử lý là tốt nhất.
- Tùy theo kích thước của gỗ lũa hoặc thân gỗ mà điều chỉnh mật độ thân hoặc rễ phù hợp nhất. Kích thước to thì tăng mật độ thân rễ lên và ngược lại.
Cách chăm sóc sau khi trồng, ghép
Sau khi đã tiến hành cách trồng lan đơn giản thì việc tiếp theo chính là chăm sóc phù hợp. Dưới đây là những gợi ý khi tìm hiểu cách trồng lan dành cho người mới chơi.
Cường độ ánh sáng
Tùy từng loại thân lan ưa nắng hay không mà bố trí mật độ ánh sáng. Tuy nhiên với lan mới trồng ghép thì nên ưu tiên trong điều kiện râm mát là tốt nhất. Nên để trong chế độ râm mát cho tới khi chúng ra rễ hoặc phát triển thêm lá hoặc mầm. Đây là những dấu hiệu cho thấy chúng đã bắt đầu sinh trưởng và phát triển. Hoàn thành tốt những bước ban đầu và cho thấy cách trồng lan đơn giản đúng kỹ thuật và hiệu quả.
Với lan từ 1-10 tháng tuổi thì cường độ ánh sáng chiếm khoảng 50% là vừa đẹp. Còn từ 10-12 thắng thì nên tăng cường độ sáng lên 50-70%. Chúng sẽ giúp cây sinh trưởng và chuẩn bị tốt quá trình ra hoa. Nhất là vào những dịp cuối năm thì đây là thời điểm thích hợp để kích lan ra hoa hiệu quả nhất.
- Nếu muốn thân cây mập mạp xanh tươi thì chế độ chiếu sáng vừa phải, trung bình.
- Nếu muốn cây ra hoa nhanh thì nên tăng cường mật độ chiếu sáng.
Nên sử dụng các loại lưới chuyên dụng để ngăn ánh sáng cho vườn lan. Chúng sẽ ngăn từ 40-50% lượng ánh sáng tùy theo mật độ lưới. Nếu nuôi theo dạng vườn thì không thể thiếu được những điều này.
Một số cách nhận biết cường độ ánh sáng khi trồng.
- Cây xanh, mập mạp => ánh sáng hợp lý phù hợp.
- Cây cao, thân nhỏ => quá nhiều ánh sáng.
- Lá vàng, thân nhăn nheo => quá nhiều ánh sáng.
- Hoa nở sớm so với loài => quá nhiều ánh sáng.
Độ ẩm
Đa số lan đều ưa ẩm nên phải tìm cách điều chỉnh độ ẩm theo ý muốn. Nhằm giúp cây sinh trưởng tốt, nhanh ra rễ và chủ động được việc ra hoa. Đối với lan mới trồng thì nên tưới cho chúng 1-2 lần/ngày tùy theo nhiệt độ của môi trường. Nắng nhiều thì tăng thêm còn mưa nhiều thì giảm xuống.
Thời điểm tưới nước tăng độ ẩm phù hợp nhất là sáng sớm hoặc chiều muộn. Đây là 2 thời điểm mà cây tích nước cho thân, lá tốt nhất. Hạn chế tưới nước vào buổi trưa sẽ khiến cây khó phát triển và nhanh chết hơn.
Nên tưới nước dạng phun sương kết hợp thêm chế phẩm kích rễ và B1. Phun Atonik và B1 định kỳ khoảng 1 tuần/lần hiệu quả.
Một số cách nhận biết độ ẩm khi tìm cách trồng lan cho người mới chơi.
- Lá rụng, thân héo, hoa nở sớm trước thời điểm => cây đang thiếu nước và độ ẩm.
- Rễ thối, thân thối, lá nhỏ => Thừa nước.
- Thân rễ có nhiều nấm mốc rong rêu => độ ẩm cao thừa nước.
Phân bón cho lan
Nắm rõ cách trồng lan đúng kỹ thuật kết hợp với phân bón sẽ tăng thêm hiệu quả. Chúng sẽ giúp lan có nguồn lực để kích ra rễ, lá mầm một cách nhanh nhất. Chúng sẽ giúp lá to, thân mẫm và dài tăng giá trị của lan lên gấp nhiều lần.
- Tùy theo từng thời điểm trong năm mà lựa chọn loại phân khác nhau. Những loại phân NPK 30-20-20 có thể kích thích cho cây phát triển tốt nhất. Sau đó có thể dùng 20-20-20 hiệu quả hơn.
- NPK 30-20-20 là loại phân có hàm lượng đạm cao. Vì thế mà kích rễ, hoa, lá sẽ nhanh hơn so với loại 20-20-20.
- Nên sử dụng các loại phân tan chậm với thời gian thay từ 2-4 tháng tùy từng độ mục ải của từng loại phân khác nhau.
- Chú ý thời điểm ra hoa để biết cách bón phân, kích thời gian ra hoa một cách hiệu quả nhất.
Phòng bệnh cho lan
Từng giống lan sẽ có những loại bệnh cũng như nấm mốc, côn trùng khác nhau. Với người mới chơi, mới trồng thì cần theo dõi kỹ càng. Để có thể biết được sự thay đổi của chúng. Cách trồng lan đơn giản đúng kỹ thuật thì cách phòng bệnh cho lan cũng cần như thế.
- Các loại thuốc trị nấm chuyên dụng Ridomil, Score, Antracol, Nativo, Aliet kết hợp Kasumin, Starner, Streptomicyn, Physan. Nên phun so le luân phiên để không bị nhờn thuốc. 1 tuần phun 1 lần là hiệu quả.
- Trên thân lan còn có thể có các loại côn trùng, ốc sên gây bệnh. Nếu bạn trồng số lượng lan ít thì nên bắt bằng tay sẽ an toàn hơn. Còn nếu trồng theo vườn lớn nên phun để tiết kiệm thời gian.
Với những chia sẻ của Vườn Lan Huyền Vinh hy vọng mang tới cho các bạn những kiến thức hữu ích. Và nắm rõ được cách trồng lan cho người mới chơi. Những ưu nhược điểm của từng loại. Thực hiện nhiều lần sẽ nắm rõ kỹ thuật và tay nghề để có thể trồng những loại lan giá trị cao hơn. Nếu vẫn cần thêm sự trợ giúp hãy comment xuống phía dưới nhé.